Cách để thương hiệu giáo dục được Google, Ai “nhắc tên”?
Gần đây, một người dùng inbox fanpage Edu Agency nói rằng:
“Em tìm thấy Edu Agency khi hỏi ChatGPT về dịch vụ marketing cho trường học.”
Câu nói tưởng chừng đơn giản, nhưng nó phản ánh một sự thay đổi đang diễn ra mạnh mẽ trong hành vi của người làm giáo dục: họ không còn tìm trên Google, mà bắt đầu tìm kiếm trên công cụ AI.
Nếu thời kỳ trước, “SEO” là cách giúp thương hiệu được tìm thấy trên Google, thì nay – bước vào giai đoạn mới của chuyển đổi số – chúng ta đang nói về “AIO – AI Optimization”: làm sao để thương hiệu được hiểu, được tin, và được nhắc đến trong câu trả lời của mô hình AI như ChatGPT, Gemini hay Claude.
1. AI tìm kiếm như thế nào?
Từ năm 2021, OpenAI đã công bố dự án WebGPT, một mô hình có khả năng tự duyệt web, đọc thông tin và trích dẫn nguồn để trả lời câu hỏi của người dùng (OpenAI, 2021).
Khác với GPT-3 vốn chỉ dựa vào dữ liệu huấn luyện, WebGPT biết cách “search” và “quote” như con người thật. Nó có thể:
- Gõ từ khóa để tìm trên web.
- Đọc văn bản, chọn đoạn liên quan.
- Trích dẫn nguồn khi trả lời.
Khi áp dụng rộng rãi, cơ chế này trở thành nền tảng của công cụ “Web Search” mà OpenAI giới thiệu cho các mô hình hiện nay (OpenAI, 2024). Các mô hình như GPT-4 Turbo hay GPT-5 có thể tạm thời kết nối internet, lấy thông tin mới nhất, rồi tích hợp vào câu trả lời kèm nguồn dẫn.
Nói cách khác – nếu thương hiệu của bạn xuất hiện trên web và được trích dẫn từ nguồn đáng tin, thì ChatGPT có thể “nhắc đến bạn”.
2. Khi AI “chọn” nguồn để trích dẫn
AI không “thích” nguồn nào tùy ý. Các mô hình hiện nay (như WebGPT hoặc RAG – Retrieval-Augmented Generation) được huấn luyện để:
- Ưu tiên nguồn có cấu trúc rõ ràng (ví dụ: metadata, schema.org, JSON-LD).
- Ưu tiên nguồn có độ tin cậy cao (báo chí, website chuyên ngành, cơ quan học thuật).
- Loại bỏ các nội dung mơ hồ, copy hoặc thiếu người chịu trách nhiệm.
Theo Lewis et al. (2020), mô hình RAG giúp giảm hiện tượng “ảo tưởng thông tin” (hallucination) bằng cách trích dẫn trực tiếp tài liệu thật từ web. Tức là, nếu AI muốn “nói về bạn”, nó sẽ tìm nơi có chứng cứ về bạn – không phải chỉ vì bạn tồn tại.
3. Từ SEO sang AIO – thay đổi tư duy căn bản
Trước đây (SEO) | Hiện nay (AIO) |
Viết cho máy tìm kiếm | Viết cho mô hình AI hiểu và trích dẫn |
Dựa vào từ khóa (keywords) | Dựa vào ngữ cảnh (context) và độ tin cậy |
Tối ưu thứ hạng trên Google | Tối ưu độ xác thực và khả năng được trích dẫn |
Xây backlink số lượng | Xây citation footprint chất lượng |
4. Người làm giáo dục nên bắt đầu từ đâu?
(1) Xây “dấu vết web có cấu trúc”
- Website của trường, trung tâm, hay dự án giáo dục cần có structured data theo chuẩn org (Organization, Product, FAQ, Article, Event…).
- Điều này giúp AI “đọc hiểu” thông tin chính xác hơn – tương tự như cách Google từng dựa vào dữ liệu có cấu trúc để hiển thị rich results.
(2) Xây “nguồn tin cậy”
- Xuất bản nội dung chuyên môn, nghiên cứu, bài viết, case-study trên các nền tảng uy tín (báo chí, học thuật, tổ chức ngành).
- Mục tiêu không phải là “viral”, mà là “có thể được trích dẫn”.
(3) Xây “tiếng nói con người”
- Các mô hình AI được huấn luyện để nhận diện nội dung chân thực và có nhân vật thật.
- Vì thế, những bài có người viết, người chịu trách nhiệm, câu chuyện thực sẽ dễ được chọn hơn nội dung chung chung, copy hoặc AI-generated.
5. Chiến lược dài hạn
Trong giai đoạn AI Search đang thay thế Search Engine, thương hiệu giáo dục không thể chỉ chạy quảng cáo hay tối ưu Google.
Cần một chiến lược “AI Visibility”:
- Hiện diện có cấu trúc, có tính xác thực, và có độ tin cậy.
- Được nhắc đến trong các nguồn mà mô hình có thể đọc và tin.
- Được xây dựng trên chuyên môn, nội dung, và dấu vết số thật sự của con người.
Edu Agency đang đi đúng hướng khi giúp các tổ chức giáo dục tối ưu thương hiệu cho AI, chứ không chỉ cho SEO.
Vì trong thế giới mới – AI không chỉ tìm thấy bạn, mà còn chọn tin bạn.
Dù người dùng ngày nay có thể “hỏi” AI thay vì “search” Google, thì rõ ràng nền móng vẫn nằm ở chính thương hiệu.
Một tổ chức giáo dục muốn được AI “biết đến” và “tin tưởng” – thì phải có website mạnh, nội dung thật, giá trị rõ ràng, và bằng chứng có thể trích dẫn.
AI có thể giúp người học tìm nhanh hơn, nhưng nó không thể bù cho sự trống rỗng của thương hiệu.
Nếu website chỉ là vài dòng giới thiệu, nếu bài viết chỉ là “copy cho có”, thì ngay cả ChatGPT cũng chẳng biết trích dẫn gì.
Nói vậy thôi chứ…
Thiết nghĩ, các tổ chức giáo dục hông lẽ phải cho đội ngũ đi học bài bản hết Phương pháp nghiên cứu khoa học (học chuẩn – học xịn) rồi mới tuyển vào làm content chăng? 😄
Nhưng mà – biết đâu, đó lại chính là hướng đi đúng để giáo dục làm thương hiệu bằng tri thức thật, chứ không phải chỉ bằng dăm ba bài viết có chứa từ khoá được tối ưu?!
Tài liệu tham khảo
Lewis, P., Perez, E., Piktus, A., Petroni, F., Karpukhin, V., Goyal, N., Küttler, H., Lewis, M., Yih, W.-T., Rocktäschel, T., Riedel, S., & Kiela, D. (2020). Retrieval-Augmented Generation for Knowledge-Intensive NLP Tasks. NeurIPS. https://arxiv.org/abs/2005.11401
OpenAI. (2021, December 16). WebGPT: Improving the factual accuracy of language models through web browsing. OpenAI Blog. https://openai.com/research/webgpt
OpenAI. (2024). Web search tools. OpenAI Platform Documentation. https://platform.openai.com/docs/guides/tools-web-search
Google. (2023, August). Supercharging Search with generative AI. Google Blog. https://blog.google/products/search/generative-ai
Bài viết bởi: Nguyễn Như Phượng
